بدون شک واترپولو یکی از سنگینترین رشتههای ورزشی است که در کشور ما به علت کمبود آگاهی در بین عامه مردم به عنوان یک ورزش تفریحی سبک شناخته شده است. ورزش واترپولو جز ورزشهای با درگیری فیزیکی بالا بوده و یک واترپولویست باید علاوه بر فیزیک قوی و سرعت بالا به مانند یک مبارز رزمی کار توانایی مبارزه تن به تن در داخل آب را داشته باشد و به همین دلیل در بسیاری از نوشتهها از واترپولویستها بنام ببرهای واترپولو یاد میکنند. آسیب های شانه در واترپولو یکی از رایجترین مشکلاتی است که بسیاری از ورزشکاران فعال در این رشته ورزشی با آن روبرو هستند.
دستهبندی آسیب های شانه در واترپولو
آسیب دیدگیها در واترپولو به چند دسته تقسیم میشوند. دسته اول کلیه آسیب دیدگیهایی که در شناگران دیده میشود خصوصا بیماری شانه شناگر که البته شیوع آن از شناگران کمتر است چرا که متراژ تمرینی شنا در واترپولو کمتر است. دسته دوم مربوط به آسیب دیدگیهایی است که در حین درگیریهای فیزیکی چه در مسابقه و چه در حین تمرین ایجاد میشود. دسته سوم که گروه مورد بحث ما در این مقاله خواهد بود آسیب دیدگیهای مفصل شانه مخصوص ورزشهای پرتابی است (Throwing Shoulder).
فازهای مهم در حرکتهای پرتابی
هر حرکت پرتابی از پنج فاز تشکیل شده که فاز late cocking (لازمه پرتاب قدرتمند) و follow through (لازمه پرتاب دقیق) مهمترین قسمتهایی از این مکانیسم هستند که باعث آسیب دیدگی میشوند.
در قسمت late cocking سر استخوان بازو بر روی ساختارهای کپسولی و لیگامانی جلوی شانه فشار میآورد و در طول تمرینات مکرر این بافتها کشیدهتر شده و اجازه چرخش خارجی بیشتر بازو را میدهد و در نتیجه ورزشکار میتواند پرتاب سریعتر و قدرتمند تری انجام دهد ولی این به قیمت ناپایدار شدن شانه نسبت به افراد غیر ورزشکار خواهد بود.
در قسمت Follow through کلیه ساختارهای عقبی سر استخوان بازو شامل کپسول و چرخانندههای بازو (Rotator cuff) به کار گرفته میشوند تا سرعت بازو را کاهش و دست را به عقب باز گردانند و تکرار این حرکات ریسک آسیب این ساختمانها را بسیار بالا میبرد.
بنابراین در ورزشکاران پرتابی میتوانیم آسیبهای رباطهای چرخاننده بازو، تاندونیت عضله دو سر بازویی، سندرم گیر افتادن شانهای و پارگیهای کپسول جلویی شانه را داشته باشیم که تعدادی از اینها با انجام تزریقات موضعی و فیزیوتراپی و متوقف کردن ورزش پرتابی قابل درمان و عدهای نیاز به درمان جراحی دارند که تشخیص و افتراق آنها توسط ارتوپد آگاه به آسیبهای ورزشی و شانه امکانپذیر است و بعد از دوره درمانی، یک دوره باز توانی لازمه بازگشت به تمرین خواهد بود.