قهوه حاوی کافئین است که پرمصرف‌ترین ماده روانگردان در دنیاست. کافئین امروزه در اکثر مکمل‌های چربی‌سوز تجاری نیز موجود است و دلیل خوبی هم دارد. به‌علاوه، کافئین از معدود موادی است که کمک می‌کند چربی‌ها را از بافت‌های چربی بدن تجمیع کرده و متابولیسم را افزایش دهید. اما آیا قهوه واقعا به کاهش وزن کمک می‌کند؟ این مقاله نگاهی دقیق به مدارک موجود دارد.
قهوه حاوی مواد محرک است
بسیاری از مواد فعال بیولوژیکی که در دانه‌های قهوه موجودند به نوشیدنی نهایی راه پیدا می‌کنند.
بسیاری از آن‌ها می‌توانند بر متابولیسم تاثیر بگذارند:
• کافئین: محرک اصلی در قهوه است.
• تئوبرومین: محرک اصلی در کاکائو؛ مقادیر کمتر آن در قهوه نیز یافت می‌شود.
• تئوفیلین: محرک دیگری که هم در کاکائو و هم در قهوه وجود دارد. برای درمان آسم از آن استفاده شده است.
• اسید کلروژنیک: یکی از اصلی‌ترین ترکیبات فعال بیولوژیکی در قهوه است. ممکن است به کاهش جذب کربوهیدرات کمک کند.
مهم‌ترین این مواد کافئین است که بسیار قوی است و کاملا مورد مطالعه قرار گرفته است. کافئین با مسدود کردن یک ناقل عصبی بازدارنده به نام آدنوزین عمل می‌کند. با انسداد آدنوزین، کافئین باعث افزایش شلیک سلول‌های عصبی و انتشار ناقل‌های عصبی مانند دوپامین و نوراپی‌نفرین می‌شود. این فرایند به نوبه خود باعث می‌شود انرژی و هوشیاری بالاتری داشته باشید. با این روش، قهوه کمک می‌کند اگر احساس خستگی می‌کنید سرحال شوید. در حقیقت، قهوه می‌تواند به طور متوسط 11 تا 12 درصد عملکرد ورزشی را بهبود بخشد.
خلاصه
قهوه حاوی چند محرک و از همه مهم‌تر کافئین است. کافئین نه تنها میزان متابولیسم را افزایش می‌دهد بلکه هوشیاری را نیز بالا می‌برد.
قهوه می‌تواند به جدا شدن چربی از بافت‌های چربی کمک کند
کافئین سیستم عصبی، که سیگنال‌های مستقیم را به سلول‌های چربی ارسال می‌کند، را تحریک کرده و از آن‌ها می‌خواهد چربی را تجزیه کنند. کافئین این کار را با افزایش سطح خون هورمون اپی‌نفرین انجام می‌دهد. اپی‌نفرین، که با نام آدرنالین نیز شناخته می‌شود، از راه خون به بافت‌های چربی منتقل شده و به آن‌ها علامت می‌دهد چربی‌ها را تجزیه کرده و آن‌ها را در خون آزاد کنند. البته آزاد كردن اسیدهای چرب در خون به كاهش چربی كمكی نمی‌كند، مگر اینکه بیش از کالری‌ای که از رژیم غذاییتان دریافت می‌کنید بسوزانید. به این وضعیت تعادل منفی انرژی گفته می‌شود. با کم خوردن یا ورزش بیشتر می‌توانید به تعادل انرژی منفی برسید. استراتژی مکمل دیگر، مصرف مکمل‌های چربی‌سوزی مانند کافئین است. همانطور که در قسمت بعدی مطرح خواهد شد، کافئین می‌تواند متابولیسم را افزایش دهد. کافئین با افزایش سطح اپی‌نفرین (آدرنالین) در خون، باعث افزایش ترشح اسیدهای چرب از بافت چربی می‌شود.
قهوه می‌تواند میزان متابولیسم را افزایش دهد
به سرعت سوزاندن کالری در زمان استراحت، میزان متابولیسم استراحت (RMR و resting metabolic rate) گفته می‌شود.
هرچه میزان متابولیسم تان بالاتر باشد کاهش وزن برایتان آسان‌تر خواهد بود و می‌توانید بدون افزایش وزن هرچه دلتان می‌خواهد غذا بخورید. تحقیقات نشان می‌دهند کافئین می تواند RMR را 3 تا 11 درصد افزایش دهد، در حالی که دوزهای بالاتر، اثر بیشتری دارند جالب اینجاست که بیشترین افزایش متابولیسم به دلیل افزایش چربی‌سوزی است. متاسفانه این اثر در کسانی که چاق هستند کمتر دیده می‌شود. تحقیقی نشان داده است که کافئین در افراد لاغر، چربی‌سوزی را تا 29٪ افزایش می‌دهد، در حالی که این افزایش در افراد چاق فقط حدود 10٪ بوده است. به نظر می‌رسد این اثر با افزایش سن کاهش می‌یابد و در جوانان بیشتر است.
خلاصه
کافئین میزان متابولیسم استراحت را افزایش می‌دهد، به این معنی که تعداد کالری‌هایی که در حالت استراحت می‌سوزانید را افزایش می‌دهد.
قهوه و کاهش وزن در بلندمدت
توجه به یک نکته مهم ضروری است: افراد با گذشت زمان به اثرات کافئین عادت می‌کنند. در کوتاه‌مدت، کافئین می‌تواند میزان متابولیسم و چربی‌سوزی را افزایش دهد، اما بعد از مدتی افراد به اثرات آن عادت می‌کنند و دیگر فایده‌ای ندارد. اما حتی اگر قهوه باعث نشود شما کالری بیشتری در درازمدت مصرف کنید، باز هم این احتمال وجود دارد که اشتها را کم کرده و کمکتان کند غذای کمتری بخورید. تحقیقی نشان داده است که کافئین اشتها را در مردان کاهش می‌دهد ولی در زنان چنین تاثیری ندارد، بلکه باعث می‌شود بعد از مصرف کافئین، در وعده‌های غذایی، مقدار غذای کمتری بخورند. این که آیا قهوه یا کافئین می‌توانند در درازمدت به کاهش وزن کمک کنند، به شخص مصرف‌کننده بستگی دارد. در حال حاضر، هیچ مدرکی که چنین تاثیرات طولانی‌مدتی را نشان دهد وجود ندارد.
خلاصه
افراد ممکن است به اثرات کافئین عادت کنند. به همین دلیل، ممکن است نوشیدن قهوه یا سایر نوشیدنی‌های دارای کافئین، در بلندمدت استراتژی موثری برای کاهش وزن نباشد.
جمع‌بندی
با اینکه کافئین می‌تواند متابولیسم بدن را در کوتاه‌مدت افزایش دهد، این اثر در کسانی که در بلندمدت قهوه می‌نوشند به دلیل عادت، کاهش می‌یابد. اگر اولین دلیل علاقه‌تان به قهوه کاهش چربی است، شاید بهتر باشد روال نوشیدن قهوه را به صورت دوره‌ای تغییر دهید تا از ایجاد عادت جلوگیری شود. شاید چرخه‌های دو هفته نوشیدن، دو هفته ننوشیدن بهترین الگو باشد. مسلما دلایل مهم دیگری نیز برای نوشیدن قهوه وجود دارد، از آن جمله این واقعیت که قهوه یکی از بزرگ‌ترین منابع آنتی اکسیدان در رژیم غذایی غربی است.