مفصل زانو از مهمترین مفاصل تحمل کننده وزن بدن است و بیش از هر مفصل دیگری در بدن مستعد به آرتروز (Osteoarthritis) است. آرتروز زانو از جمله ناتوان کننده‌ترین اختلالات ارتوپدی است و در سنین بالای ۵۰ سال شیوع بیشتری دارد که پیشرفت آن باعث می‌شود تا بیمار تعویض مفصل زانو احتیاج پیدا کند.
عوامل تسریع در روند شروع و پیشرفت آرتروز زانو
۱)افزایش سن بعد از ۵۰ سالگی
۲)خانم‌ها
۳)اختلالات زاویه‌ای اندام تحتانی مثل زانوهای پرانتزی(Genuvarum )
۴)سابقه شکستگی‌های داخل مفصلی و اطراف مفصلی
۵)آسیب مزمن رباط‌های صلیبی خصوصا رباط صلیبی قدامی(Anterior Cruciate Ligament,ACL)
۶)آسیب مزمن منیسک‌ها(Meniscal injury)
۷)آسیبهای غضروفی(Chondral Lesion)
۸)استعداد ژنتیکی
۹)عادات غلط نشستن و راه رفتن
۱۰)چاقی
۱۱)سیگار
روش‌های درمان آرتروز زانو
راه‌های درمانی مختلفی برای درمان آرتروز زانو وجود دارد که با توجه به سن بیمار و شدت آرتروز از درمان‌های دارویی تا درمان‌های جراحی متغیر است. در مواردی که آرتروز زانو به حدی شدید شده است که دیگر نمی‌توان درد ناشی از آن را بوسیله دارو تسکین داد درمان‌های جراحی لازم هستند که مهمترین آن‌ها تعویض کامل مفصل زانو است.
جراحی تعویض مفصل زانو
جراحی تعویض مفصل زانو یکی از پیشرفته‌ترین درمان‌هایی است که در حال حاضر برای موارد شدید آرتروز زانو انجام می‌شود. این جراحی از میزان موفقیت بالایی برخوردار است به شرطی که از پروتز‌های استاندارد روز دنیا استفاده شده، جراح ماهر و آگاه به این جراحی خاص آن را صورت دهد و بیمار دوره باز توانی مناسبی داشته باشد. (عکس ۱)
در طی این عمل ابتدا کلیه سطوح غضروفی در طرف ران و نیز ساق که به علت آرتروز تخریب شده برداشته می‌شوند و سپس این سطوح توسط پروتزی از جنس آلیاژهای کاملا پیشرفته پوشانیده می‌شوند و در نهایت بین این دو با یک قسمت از جنس پلی اتیلن پر می‌شود تا قابلیت لغزندگی مفصل زانو تکمیل شود. در طی این عمل کلیه اختلالات زاویه‌ای زانو که ناشی از آرتروز باشند نیز اصلاح می‌شود.
در صورتی که در عمل جراحی عارضه ای نداشته باشیم معمولا حداکثر ظرف سه روز بیمار با پای خود و به کمک عصا از بیمارستان مرخص می‌شود. طول دوره باز توانی این جراحی حدود ۳ ماه است و در صورتی که هر دو پا نیاز به این جراحی داشته باشند می‌توان با فاصله یک هفته تا سه ماه پای دوم را نیز تحت جراحی قرار داد. مهمترین عامل موفقیت در این جراحی ، انجام آن توسط جراح ماهر که به نکات ظریف دقت لازم را دارد، است. عمر این پروتزها در شرایط ایده آل بین ۱۵ تا ۲۰ سال است و پس از پایان عمر مفید آن‌ها مجددا با پروتز دیگری جایگزین می‌شود.
بر خلاف سالیان گذشته که برای انجام عمل جراحی تعویض مفصل محدودیت سنی قایل بودند امروزه دیگر این عمل در شرایط خاص در سنین پایین یا خیلی بالا هم صورت می‌پذیرد تا افراد در هر سنی بتوانند از حداکثر ظرفیت سلامتی خود استفاده نمایند.