عمل پیوند منیسک زانو
علائم، تشخیص و درمان پارگی منیسک زانو
منیسک ضربه‌گیر کوچکی به شکل C است که در حاشیه‌های زانو قرار گرفته و دارای بافت شبه غضروفی است. منیسک زانو وظیفه جذب شوک، رساندن مواد مغذی، روان کننده و نرم کننده به غضروف مفصلی، تسهیل در سر خوردن مفصل، جلوگیری از کشیده شدن بیش از حد و محافظت از مفاصل را بر عهده دارد. با توجه به محل قرارگیری منیسک پا، این بالشتک ممکن است در اثر ضربه یا فرسودگی ناشی از سن بالا دچار آسیب شود و در صورتی که میزان آسیب بالا باشد، پزشک معالج مجبور به عمل پیوند منیسک زانو خواهد شد.
انواع پارگی منیسک زانو
پارگی منیسک زانو در انواع و اقسام مختلفی روی می‌دهد که در صورت بروز هر یک از آنها پزشک معالج از درمان خاصی استفاده می‌کند.
پارگی افقی
پارگی افقی، پارگی قابل درمانی است که است که به جای از بین بردن بخش آسیب دیده منیسک ممکن است، دو لبه پارگی افقی توانایی متصل شدن به هم را داشته باشند. اگر پارگی در بخش عروقی منیسک باشد، امکان بهبودی و ترمیم برای آن وجود دارد ولی در صورتی که در قسمت مرکز قرار گرفته باشد، شاید پارگی ترمیم شود ولی بهبود پیدا نمی‌کند.
پارگی پیچیده
پارگی پیچیده ترکیبی از الگوهای مختلف پارگی است که معمولا شامل پارگی شعاعی و افقی می‌شود. با توجه به ماهیتی که این نوع از پارگی دارد، درمان آن بدون عمل جراحی و پیوند کار غیر ممکنی است.
پارگی درونی و ناقص
پارگی درونی و ناقص منیسک زانو معمولا با MRI مشخص می‌شود. این نوع از پارگی منیسک در بسیاری از موارد مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند و آسیب‌های پایداری هستند که نیاز به جراحی ندارند.
پارگی شعاعی
یکی از شایع‌ترین پارگی‌های منیسک زانو، پارگی شعاعی است که درون ناحیه منحنی شکل منیسک قرار دارد و به دلیل آنکه هیچ خون‌رسانی در قسمت وجود ندارد، احتمال ترمیم آن بسیار کم است.
دکتر آرش شرافت وزیری
جراح استخوان و مفاصل و فوق تخصص جراحی زانو، تعویض مفصل و آرتروسکوپی
علت پارگی منیسک زانو چیست؟
اغلب پارگی‌های منیسک به دلیل آسیب دیدن حاد زانو و حرکات ناگهانی زانو در هنگام نشستن و افتادن در طول فعالیت‌های ورزشی اتفاق می‌افتد. همچنین باید اشاره کرد که آسیب دیدگی منیسک می‌تواند به علت تغییرات ناشی از سایش و پارگی نیز رخ دهد. به طور کلی با افزایش سن منیسک ضعیف‌تر و شکننده‌تر می‌شود و به همین دلیل آسیب پذیرتر خواهد بود.
علائم پارگی منیسک
ممکن است نشانه‌های پارگی منیسک برای هر فرد متفاوت باشد ولی برخی از شایع‌ترین نشانه‌های آن عبارتند از:
- ناتوانی در باز کردن کامل زانو و محدود شدن حرکت دادن آن
- درد در مفصل زانو که معمولا داخل، خارج یا پشت زانو احساس می‌شود.
- گرفتگی یا قفل شدن
- مفصل زانو
- لنگیدن
- ورم
تشخیص پارگی منیسک
در صورتی که فردی علائم پارگی منیسک زانو را داشته باشد، پزشک متخصص قبل از هر اقدامی نیاز به بررسی تاریخچه پزشکی کامل و تست زانو دارد که بدین منظور از عکس برداری با اشعه ایکس و MRI استفاده می‌کند.
روش‌های درمان پارگی منیسک زانو
به طور کلی به منظور درمان منیسک می‌توان از دو روش غیر جراحی و جراحی استفاده کرد. معیار استفاده از هریک از این روش‌ها عبارتند از:
- سن بیمار
- میزان آسیب دیدگی
- سلامت کلی
- نظر و اولویت بیمار
- مدت زمان مورد نیاز برای بهبودی
روش‌های درمان غیر جراحی منیسک زانو
1- استفاده از روش درمانی R.I.C.E
درمان اولیه پارگی منیسک می‌تواند شامل پیاده‌سازی پروتکل R.I.C.E باشد که عبارت است از اجرای موارد زیر:
- استراحت به همراه فعالیت‌های اصلاح شده
- قرار دادن کمپرس سرد روی زانو چند بار در روز و هر مرتبه به مدت 15 تا 20 دقیقه
- بستن زانو با استفاده از زانو بند یا یک بریس به منظور جلوگیری از تورم اضافی
- قرار دادن پا بالاتر از سطح قلب در زمان استراحت
در این روش درمانی پزشک معالج ممکن است به منظور کاهش درد و تورم استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی خوراکی را به بیمار توصیه کند.
2- درمان فیزیکی و ورزش
در بسیاری از موارد درمان منیسک زانو با انجام فیزیوتراپی امکان پذیر خواهد بود که شامل، کشش عضله همسترینگ، کشش فلکسور لنگی، تقویت چهار سر ران، حرکات بیومکانیکی صحیح را به منظور کمک به رهایی فشار وارد شده به زانو فراهم می‌آورد و فرصتی برای درمان ایجاد خواهد کرد. در طول درمان فیزیکی که با فیزیوتراپی انجام می‌شود، گاهی ممکن است پزشک از داروهای خوراکی استفاده کند که می‌توان باعث کاهش میزان التهاب و درد شود.
3- تزریق به منظور درمان آسیب دیدگی منیسک
اگر درد بیمار با فیزیوتراپی و گذشت زمان بهبود پیدا نکرد، پزشک با انجام تزریق به داخل زانو می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود حرکت عضله کمک کند. تزریق استروئید به زانو که یک ضد التهاب قوی است، کاهش التهاب را به همراه دارد ولی آسیب دیدگی منیسک را برطرف نمی‌کند. با تزریق استروئید فرد می‌تواند حرکات فیزیوتراپی را بهتر انجام دهد.
درخواست وقت ملاقات
مشاوره ارتوپدی با دکتر شرافت وزیری
سوالات و مشکلات خود را با متخصصین ورزش و آسیب های ورزشی در میان گذاشته و پاسخ آنها را دریافت نمائید.
روش‌های درمان جراحی منیسک زانو
جراحی منیسک زانو با استفاده از دو روش ترمیم منیسک زانو و پیوند منیسک زانو قابل انجام است که پزشک با توجه به میزان آسیب دیدگی منیسک یکی از آنها را انتخاب می‌کند.
1- ترمیم منیسک زانو
ترمیم منیسک زانو از روش‌های رایج برای جراحی منیسک است که می‌تواند آناتومی زانو را به حالت اولیه خود بازگرداند. در صورتی که عمل ترمیم منیسک زانو با موفقیت انجام شود، می‌توان شاهد تاثیرات طولانی مدت آن بود. به طور کلی جراحی ترمیم منیسک نیاز به دوره نقاهت طولانی دارد و به دلیل محدودیت خون‌رسانی به منیسک در بسیاری از شرایط اجرای آن امکان پذیر نخواهد بود.
2- پیوند منیسک زانو
پیوند منیسک زانو به معنای قرار دادن منیسک یک فرد اهدا کننده به فردی است که منیسک خود را از دست داده است. پزشک معالج زمانی تصمیم به پیوند منیسک برای بیمار می‌کند که منیسک او برداشته شده باشد و درد زانوی بیمار شروع شده باشد. پیوند منیسک برای پارگی حاد منیسک انجام نمی‌شود و زمانی انجام خواهد شد که برداشتن منیسک باعث درد مداوم زانو شود.
شرایط لازم برای پیوند منیسک زانو
- سن بیمار کمتر از ۵۰ سال باشد.
- نبود ساییدگی پیشرفته در زانو
- وجود درد در زانو هنگام انجام فعالیت
- عدم چاقی مفرط
- ثبات روحی و روانی فرد برای انجام برنامه‌های
- توانبخش پس از عمل پیوند منیسک زانو
- طبیعی بودن محورهای اندام تحتانی
- ثبات کامل مفصل زانو از نظر رباط‌ها
- نداشتن محدودیت در حرکت دادن زانو
- نداشتن سابقه عفونت مفصل زانو
روش جراحی پیوند منیسک زانو
عمل جراحی پیوند منیسک زانو معمولا به روش آرتروسکوپی توسط فوق تخصص جراحی زانو و در بعضی بیمارستان‌های مجهز انجام می‌شود. در آرتروسکوپی زانو از طریق یک شکاف کوچک، دوربین به داخل زانو فرستاده خواهد شد که تصویر فضای داخل آن روی مانیتور برای پزشک نمایش داده می‌شود. سپس ابزارهای جراحی کوچک از طریق شکاف کوچک دیگری وارد زانو می‌شوند و به دلیل حجم منیسک این شکاف معمولا بزرگ‌تر شکاف‌های معمول آرتروسکوپی است.
مشکلات ناشی از جراحی پیوند منیسک زانو
به طور کلی مشکلات جراحی منیسک زانو چندان زیاد نخواهند بود ولی از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- محدودیت در حرکت دادن زانو
- نیاز به جراحی مجدد
- ترمیم نشدن کامل منیسک پیوند شده
- پاره شدن مجدد منیسک پیوند شد
توانبخشی و بازگشت به فعالیت‌های روزانه پس از عمل پیوند منیسک زانو
در حالت عادی فرد باید به مدت چهار تا شش هفته از زانوبند و عصا برای راه رفتن استفاده کند. همچنین برای کاهش درد و تورم نیز لازم است تا بیمار نسبت به انجام حرکات فیزیوتراپی نیز اقدام کند تا قدرت به زانو باز گردد. بازگشت به فعالیت‌های روزانه نیز پس از هفته سوم آغاز می‌شود و در صورتی که فعالیت‌های بیمار به صورت فیزیکی باشد بعد از گذشت دو تا سه ماه می‌تواند به کار باز گردد و در همین زمان نیز باید حرکت‌های توانبخشی خود را هم انجام دهد.