مینیسک یک بافت شبه غضروفی گوه‌ای شکل است که در بین استخوان‌های زانو قرار گرفته و به عنوان یک بالشتک برای محافظت از استخوان‌ها در هنگام حرکت عمل می‌کند. هر زانو دو مینیسک دارد. مینیسک‌های سالم به شکل هلال ماه هستند (در واقع، “مینیسک” از کلمه یونانی هلال می‌آید). مینیسک دیسکوئید ضخیم‌تر از حد طبیعی است و اغلب بیضی یا دیسک شکل است. این مینیسک، آسیب‌پذیرتر از مینیسک‌هاییست که شکل طبیعی دارند.
افراد مبتلا به مینیسک دیسکوئید ممکن است در تمام مدت عمرشان هرگز مشکلی را تجربه نکنند. اگر مینیسک دیسکوئید باعث درد و ناراحتی نشود نیازی به درمان نیست. با این حال، بعضی‌ها با مشکلات زانو که به مینیسک دیسکوئید مربوط است مواجه خواهند شد. علائم، اغلب از دوران کودکی شروع می‌شوند.
آناتومی زانو پای انسان
مینیسک به عنوان “کمک‌فنر” بین فمور (استخوان ران) و استخوان درشت‌نی (ساق پا) عمل می‌کند و از غضروف مفصلی که انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند محافظت کرده و به زانو کمک می‌کند تا به راحتی خم و راست شود.
دو مینیسک در زانو وجود دارد: مینیسک داخلی در داخل زانو و مینیسک جانبی در خارج آن.
مینیسک دیسکوئید اغلب بر روی مینیسک جانبی، که در قسمت خارجی مفصل زانو است، تأثیر می‌گذارد.
مینیسک‌ها با یک بافت محکم به نام رباط مینیسک فمورال به استخوان ران متصل می‌شوند. این رباط، خون‌رسانی به قسمت کوچکی از مینیسک را نیز انجام می‌دهد.
شرح
در بسیاری از موارد، مینیسک دیسکوئید به جای هلال ماه، مانند نیم ماه یا دایره کامل شکل گرفته است. این اتفاق، غالبا در قسمت جانبی (خارج) زانو رخ می‌دهد و گاهی اوقات در هر دو زانو دیده می‌شود.
سه نوع مینیسک دیسکوئید وجود دارد:
- ناقص: مینیسک کمی ضخیم‌تر و پهن‌تر از حد طبیعی است.
- کامل: مینیسک کاملا استخوان درشت‌نی را می‌پوشاند.
- ریسبرگ هایپرموبیل: این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که رباط‌هایی که مینیسک را به استخوان ران و استخوان درشت‌نی متصل می‌کنند وجود نداشته باشند. بدون این رباط‌ها، حتی مینیسکی با فرم کاملا طبیعی نیز ممکن است گاهی به داخل مفصل بلغزد و باعث درد و نیز قفل شدن و بیرون زدن زانو شود.
آسیب‌های مینیسک دیسکوئید
مینیسک دیسکوئید نسبت به مینیسک طبیعی مستعد آسیب‌دیدگی بیشتر است. شکل ضخیم و غیر طبیعی مینیسک دیسکوئید باعث می‌شود که احتمال گیر کردن آن در زانو یا پارگی‌اش بیشتر باشد. اگر پیوستگی رباط مینیسک فمورال به استخوان ران نیز وجود نداشته باشد، خطر آسیب‌دیدگی حتی بیشتر هم می‌شود.
پس از آسیب‌دیدگی، حتی مینیسک طبیعی هم به سختی بهبود می‌یابد. این به این دلیل است که مینیسک فاقد خون‌رسانی قوی است و مواد مغذی ضروری برای بهبود نمی‌توانند به بافت‌های آسیب‌دیده برسند.
در بسیاری از مواردِ مینیسک دیسکوئید، بیمارانبدون اینکه آسیبی به مینیسک وارد شود علائمی را تجربه می‌کنند.
علت منیسک دیسکوئید
علت مینیسک دیسکوئید مشخص نیست. این یک نقص مادرزادی است (در بدو تولد وجود دارد).
صدمات مینیسک دیسکوئید غالباً با حرکات پیچشی زانو رخ می‌دهد، مثلا در حین ورزش‌هایی که به چرخش یا تغییر جهت سریع نیاز دارند.
نشانه‌ها و علائم منیسک دیسکوئید
شایع‌ترین علائم مینیسک دیسکوئید یا پارگی مینیسک دیسکوئید عبارتند از:
- درد
- سفتی یا تورم
- گرفتگی، بیرون‌زدگی، قفل شدن زانو
- احساس خالی کردن زانو
- ناتوانی در دراز کردنِ (صاف کردن) کامل زانو
معاینه پزشک
تاریخچه پزشکی و معاینات فیزیکی
پس از بحث در مورد سابقه پزشکی کودک و هر رویدادی که قبل از شروع علائم رخ داده است، پزشکْ زانوی کودکتان را معاینه می‌کند.
کودکتان ممکن است در محل پیوند استخوان‌ها حساسیت داشته باشد یا نداشته باشد.
برای آزمایش مینیسک دیسکوئید، پزشک زانوی کودکتان را به حالت صاف و خم می‌پیچاند. در بسیاری از موارد مینیسک دیسکوئید، احساس بیرون‌زدگی یا صدای دنگ وجود دارد. این صدا گاهی حتی شنیده هم می‌شود. در موارد شدید، قسمتی از مینیسک از مفصل زانو خارج و دقیقا در زیر پوست دیده می‌شود.
آزمایش‌های تصویربرداری
- اشعه ایکس: اگرچه در اشعه ایکس پارگی بافت‌های نرم مانند مینیسک مشاهده نمی‌شود، اما نشان می‌دهد که آیا مشکلات دیگری در زانو وجود دارد یا خیر. بعلاوه، از آنجا که مینیسک دیسکوئید بسیار ضخیم است، ممکن است فضای بین استخوان ران و درشت‌نی در قسمت جانبی زانو در اشعه ایکس پهن‌تر به نظر برسد.
- اسکن تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): این مطالعه تصاویری باجزئیات از بافت‌های نرم مفصل زانو تولید می‌کند و بهترین آزمایش تصویربرداری برای مینیسک دیسکوئید است. MRI می‌تواند شکل غیرعادی مینیسک دیسکوئید و همچنین پارگی در مینیسک را نشان دهد. با این حال، نوع نادر مینیسک دیسکوئید ریسبرگ با اسکن MRI قابل مشاهده نیست زیرا مشکل فقط در هنگام حرکت بیمار مشخص می‌شود.
این اسکن ام.آر.آی یک مینیسک جانبی دیسکوئید (فلش) را نشان می‌دهد. توجه داشته باشید که مینیسک آسیب‌دیده در مقایسه با مینیسک داخل زانو چقدر ضخیم‌تر است.
درمان
گاهی اوقات، پزشک هنگام ارزیابی زانو برای یک مشکل دیگر، مینیسک دیسکوئید را کشف می‌کند. اگر مینیسک دیسکوئید علائمی ایجاد نکند ممکن است درمان خاصی برای آن لازم نباشد.
اما اگر مینیسک دیسکوئید باعث درد، بیرون‌زدگی یا علائم دیگری شود، جراح ارتوپد احتمالا جراحی آرتروسکوپی را توصیه می‌کند.
درمان جراحی
آرتروسکوپی زانو یکی از رایج‌ترین روش‌های جراحی ارتوپدی است.
در حین آرتروسکوپی، جراح چند برش کوچک در اطراف زانو ایجاد کرده و دوربین کوچکی به نام آرتروسکوپ را به مفصل وارد می‌نماید. این دوربین تصاویر را بر روی صفحه تلویزیون نشان می‌دهد و جراح از این تصاویر برای راهنمایی ابزارهای جراحی کوچک استفاده می‌کند.
بیشتر جراحی‌های آرتروسکوپی به صورت سرپایی انجام می‌شود. بیماران معمولا چند ساعت پس از عمل ترخیص می‌شوند.
بیهوشی
برای جلوگیری از درد در حین عمل، بیمار بیهوش می‌شود. بیهوشی انواع مختلف دارد: انواع بی‌حسی موضعی و منطقه‌ای فقط بعضی از قسمت‌های بدن را بی‌حس می‌کند و بیمار به هوش می‌ماند. بیهوشی عمومی بیمار را به خواب می‌برد. بیشتر کودکان را برای جراحی آرتروسکوپی کاملا بیهوش می‌کنند.
روش جراحی
درمان به نوع مینیسک دیسکوئید بستگی دارد.
- مینیسک‌های دیسکوئید کامل و ناقص و بدون پارگی معمولا با saucerization درمان می‌شوند، روشی که در آن مینیسکْ بریده شده و دوباره به شکل هلال درمی‌آید.
- اگر منیسک دیسکوئید نیز پاره شود، جراح ممکن است saucerization انجام داده و سپس قسمت پاره‌شده را بردارد. برخی از پارگی‌ها را می‌توان به جای برداشتن با بخیه ترمیم کرد.
- شکل ریسبرگ هایپرموبیل مینیسک دیسکوئید در صورت لزوم saucerized می‌شود، سپس مینیسک به قسمت داخلی مفصل بخیه زده می‌شود.
در طی آرتروسکوپی، جراحْ آرتروسکوپ و ابزار جراحی را از طریق برش‌های کوچکی به نام “پورتال” وارد می‌کند.
توانبخشی
بعد از جراحی، پزشک ممکن است زانوی کودکتان را درون یک بریس یا یک بانداژ نرم قرار دهد. ممکن است نیاز باشد که کودک برای مدت کوتاهی از عصا استفاده کند. کودکان بسیار کوچک ممکن است چندین هفته به صندلی چرخدار احتیاج داشته باشند زیرا تعادل و قدرت استفاده از عصا را ندارند.
پس از بهبودی اولیه، پزشک ممکن است برای بازگرداندن قدرت و تحرک، تمرینات فیزیوتراپی تجویز کند. این تمرینات را می‌توان در خانه یا با کمک فیزیوتراپ انجام داد.
بهبودی
بیشتر بیماران پس از آرتروسکوپی برای مینیسک دیسکوئید، به فعالیت‌های روزمره‌شان برمی‌گردند. با این حال، اگر کل مینیسک برداشته شود خطر ادامه درد و امکان آرتروز زودرس وجود دارد.
جراحان گاهی توصیه می‌کنند بیماران از ورزش‌هایی که با حرکات کات‌کننده به زانو فشار بیش از حد وارد می‌آورند، خودداری کنند. این ورزش‌ها شامل فوتبال آمریکایی، تنیس، بسکتبال و فوتبال است.