یک کودک به طور طبیعی در سن ۹ ماهگی به کمک دو دست میایستد. در ۱۲ ماهگی با نگهداشتن یک دست به آهستگی راه میرود. در ۱۴ ماهگی بدون کمک راه میرود. کودک در ۲ سالگی از پله بدون کمک بالا میرود و توانایی پایین آمدن از پله را در سن ۴ سالگی به دست می آورد. به این ترتیب واضح است که بدست آمدن توانایی راه رفتن مطابق بالغین، حتی تا ۴ سالگی هم کامل نیست. اکثر ناهنجاریهای راه رفتن در این سنین به دلیل عدم تکامل طبیعی کودک و انتظار بیش از حد والدین به علت نداشتن اطلاعات کافی است.
اما باید از یاد نبردیم که اختلالات متعدد عضلانی، اسکلتی و عصبی وجود دارند که میتوانند در پروسه راه رفتن ناهنجاری ایجاد کنند. یکی از این موارد پاهای پرانتزی (genu varum) است. در تعریف، پای پرانتزی عبارت از حالتی است که وقتی در وضعیت ایستاده هر دو مچ پا به هم چسبیده باشد، زانوها از هم فاصله بیش از حد بگیرند. این اختلال در کودکان و بالغین علل متفاوتی دارد.
پای پرانتزی در کودکان به دو نوع طبیعی (physiologic genu varum) و غیر طبیعی (Pathologic) تقسیم میشود که فرق این دو از هم باید توسط پزشک و ترجیحاً جراح ارتوپد صورت بگیرد؛ چراکه برخورد با این دو کاملا متفاوت است.
پای پرانتزی طبیعی (physiologic genu varum)
پای پرانتزی طبیعی یا فیزیولوژیک معمولا در ابتدای راه افتادن کودک یعنی بعد از ۱۲ ماهگی توجه والدین را به خود جلب میکند. معمولا زاویه ساق و ران حداکثر تا ۱۰ درجه بوده و در وضعیت درازکش از وضعیت ایستاده کمتر است. این اختلال نیاز به اقدام درمانی نداشته و به صورت خود به خود تا سن ۲ سالگی برطرف میشود. فقط باید به والدین در مورد روند بیماری و بهبودی خود به خودی آن توضیحات کافی ارائه شود. در این اختلال به هیچ عنوان استفاده از کفش طبی و یا بریسهای اصلاحی توصیه نمیشود.
در طی روند تکامل رشد کودک حداکثر پای پرانتزی (bow leg) در سن ۱۸ تا ۲۴ ماهگی است. این زاویه به تدریج تا سه سالگی محو میشود. در حوالی ۴ سالگی میتواند زانوها از بالغین هم بهم نزدیکتر باشد و به تدریج تا ۶ سالگی شبیه بالغین میشود.
درمان پای پرانتزی چقدر طول میکشد؟
پرانتزی شدن فیزیولوژیک پاها همگام با رشد کودک برطرف میشود و این اصلاح معمولا با رسیدن به سن ۳ تا ۴ سالگی رخ خواهد داد. در صورتی که درمان بیماری بلانت یا پای پرانتزی در شیرخوارگی انجام نشود باعث تشدید فزاینده خمیدگی در اواخر کودکی و اوایل نوجوانی خواهد شد. این کودکان در نهایت به دلیل فشارهای غیر طبیعی بر مفاصل به درد پا مخصوصا در ناحیه زانو دچار خواهند شد. نوجوانان مبتلا به بیماری بلانت اغلب اوقات در هنگام خم شدن درد را تجربه خواهند کرد. دو نوع روش درمان وجود دارد: ۱. درمان پای پرانتزی بدون جراحی ۲. درمان پای پرانتزی با جراحی
درمان پای پرانتزی بدون جراحی
۱. با توجه به این که پرانتزی شدن فیزیولوژیک پاها نیازمند درمان فعال نیست اما پزشک از والدین کودک میخواهد تا زمان رفع خمیدگی هر ۶ ماه یک بار کودک را به نزد او بیاورند.
۲. بیماری بلانت شیرخوارگی جهت بهبود به درمان نیاز دارد و در صورت تشخیص زود هنگام بیماری، یک قالبگیری میتواند تنها اقدام مورد نیاز باشد.
۳. پای پرانتزی، پزشک، کودکان مبتلا به پای پرانتزی را به ملاقات با متخصص اختلالات متابولیسم و انجام پیگیری های ارتوپدی متداول توصیه می کند. اثرات پای پرانتزی را اغلب می توان با مصرف دارو کنترل کرد.
مواردی که در صورت مشاهده دیگر نباید پای پرانتزی طبیعی قلمداد گردد
۱) زاویه پرانتزی خیلی شدید باشد.
۲) یکطرفه باشد.
۳) همراه با سوءتغذیه باشد.
۴) همراه با سایر اختلالات اسکلتی عضلانی باشد.
۵) بعد از ۲ تا ۳ سالگی ادامه یابد.
۶) در رادیوگرافی غیر طبیعی باشد.