آمارهای غیر رسمی نشان میدهد که حدود ۶۰ درصد از خانمها حداقل سه بار در طول هفته کفش پاشنه بلند میپوشند و یکی از سوالات تکراری خانمها در کلینکهای ارتوپدی و پا در مورد معایب استفاده از این گونه کفشها است.
پوشیدن کفش پاشنه بلند یکی از لذت بخشترین خطاهایی است که خانمها با علم به خطرات و عوارضش همچنان روزانه آن را تکرار میکنند. البته این مسألهای مربوط به زمانه امروزی نیست و در طی قرنها (از سال ۱۷۰۰ میلادی) که از تولید کفش گذشته، استفاده از کفش پاشنه بلند رایج بوده است.
حال این پرسش مطرح میگردد که آیا واقعا ضررهای منسوب به این گونه کفشها صحیح است یا خیر؟
آنچه که کفشهای پاشنه بلند را تا این حد در بین خانمها محبوب نموده، اثرات زیبایی شناختی این کفشها است. کفشهای پاشنه بلند باعث میشوند نه تنها فرد استفاده کننده قد بلندتر به نظر برسد، بلکه باعث ظاهر کشیدهتر در ساق و ران و نیز کوچکتر نشان دادن ظاهر کف پا میشود.
کفش پاشنه بلند انواع مختلفی دارد و بر حسب پهنا و ارتفاع پاشنه، و پهنا و ارتفاع پنجه تقسیم بندی میشود.
کفش پاشنه بلند و تاثیر آن در کمر درد
وزن بدن انسان طی ایستادن در راستایی عمود از قاعده گردن به مفصل لگن و سپس پاها منتقل میشود. استفاده از کفشهای پاشنه بلند این راستا را بر هم میزند و این به خودی خود باعث تغییر بیومکانیک فشار روی ستون مهرهها و دردهای کمری میشود. البته مطالعات متعددی صورت گرفته است و اکثراً به این نتیجه رسیدهاند که کفش پاشنه بلند اثری روی افزایش قوس کمر ندارد و ظاهر گودتر کمر در هنگام استفاده از این کفشها به علت برجستهتر شدن ناحیه سرینی (باسن،Gluteal) است. ولی با این حال چون تغییر بیومکانیک ایجاد شده باعث افزایش فشار کاری عضلات راست کننده ستون فقرات میشود، درد کمر عارضهای شایع است.
اگرچه افراد فاقد اختلالات کمری، مثل تنگی کانال نخاعی یا بیرون زدگی های دیسک کمری، این درد کمر را به قیمت به دست آوردن اثرات زیبایی کفش، که در بالا ذکر شد، به جان میخرند؛ ولی از نقطه نظر پزشکی در افراد دارای اختلالات ستون فقرات استفاده از کفشهای پاشنه بلند اکیداً ممنوع است.
کفش پاشنه بلند باعث ایجاد درد زانو و لگن میشود
از آنجا که اسکلت بدن سیستم یکپارچهای دارد لذا وقتی در ناحیه ستون فقرات تغییر در قوسها داریم، جهت جبران باید مفاصل لگن و زانو نیز به کار گرفته شوند. به عنوان نمونه وقتی بدون کفش بر روی زمین ایستادهاید، خط عمود از وسط بدن عبور میکند. حال با پوشیدن ۵ سانتی متر پاشنه، این زاویه به ۵۵ تا ۷۰ درجه میرسد. به همین دلیل برای ظاهر راست در بدن، علاوه بر عضلات راست کننده ستون فقرات، عضلات اطراف لگن و اطراف زانو نیز به کار گرفته میشوند. با استفاده بیش از حد (overuse) به تدریج این مفاصل دچار درد و ضعف میشوند و ریسک آسیب آنها با کوچکترین اتفاق بالا میرود.
کفش پاشنه بلند و اختلالات دردناک پا
هر چه کفش پاشنه بلندتری داشته باشد، فشار وزن بدن بر قسمتهای جلوتر پا متمرکز میشود. به تدریج، این فشار باعث خم شدن انگشتان در جلوی کفش به علت لیز خوردن مداوم پا به سمت جلو، ایجاد پینههای دردناک زیر سینه پا (Forefoot) و پینههای دردناک روی انگشتان پا میشود.
علاوه بر این، با توجه به اینکه تاندون آشیل پشت پاشنه نیز در طول مناسب خود قرار ندارد، در سیکل راه رفتن جهت جدا کردن پنجه از زمین نمیتواند نقش خود را به درستی ایفا کند. همچنین در ریسک آسیب دائمی قرار دارد. در استفاده کنندگان طولانی کفشهای پاشنه بلند، کوتاهی عضلات ساق و در نتیجه سختی راه رفتن با کفشهای بدون پاشنه یا دویدن را خواهیم داشت.
نکات مهم در استفاده از کفش پاشنه بلند
با توجه به تجربه چند صد ساله نوع بشر، توصیه به نپوشیدن کفشهای پاشنه بلند در اکثر مواقع فاقد کارایی است. لذا به ذکر توصیههای کمکی ذیل بسنده میکنیم:
۱) از پوشیدن کفش با پاشنههای بالای ۵ سانتی متر حتی الامکان خودداری کنید یا از آنها در مواقع خاص و برای مدت زمان کوتاه استفاده کنید.
۲) از کفشهای پاشنه بلندی که دارای پاشنههای نازک هستند، خودداری کنید.
۳) سعی کنید کفشهای دارای رویه بلندتری را انتخاب کنید.
۴) از کفشهای پاشنه بلندی که در ناحیه سینه پا (Sole) نیز دارای ارتفاع هستند، استفاده کنید.