رباط صلیبی خلفی پشت زانو قرار دارد. این رباط، یکی از چندین رباطی است که استخوان ران (فمور) را به درشت‌نی (تیبیا) متصل می‌کند. رباط صلیبی خلفی باعث می‌شود درشت‌نی زیاد به عقب حرکت نکند. آسیب به رباط صلیبی خلفی نیاز به نیروی زیادی دارد. یکی از شایع‌ترین دلایل آسیب‌دیدگی، برخورد زانوی خم‌شده به داشبورد در یک حادثه رانندگی یا افتادن بازیکن فوتبال بر روی زانوی خم شده است.
آناتومی رباط صلیبی خلفی
تلاقی دو استخوان، مفصل زانو را شکل می‌دهد: استخوان ران (فمور) و درشت‌نی (تیبیا). کاسه زانو برای محافظت از مفصل در جلوی آن قرار دارد. رباط‌ها استخوان‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند. چهار رباط اصلی در زانو وجود دارد. این رباط‌ها مانند طناب‌هایی قوی عمل می‌کنند تا استخوان‌ها را به هم نزدیک کرده و زانو را ثابت نگه دارند.
- رباط‌های طرفی
این رباط‌ها در طرفین زانو قرار دارند. رباط طرفی داخلی در قسمت داخلی و رباط طرفی خارجی در قسمت بیرونی زانو قرار دارند. این دو رباط، حرکات زانو به طرفین را کنترل کرده و از آن در برابر تکان‌های غیر عادی محافظت می‌کنند.
- رباط‌های صلیبی
این رباط‌ها داخل مفصل زانو قرار دارند. آن‌ها همدیگر را قطع می‌کنند تا در قسمت جلو با رباط صلیبی قدامی و در قسمت پشت با رباط صلیبی خلفی تشکیل یک “X” را بدهند. رباط‌های صلیبی حرکات عقب و جلو زانو را کنترل می‌کنند.
آناتومی طبیعی زانو
رباط صلیبی خلفی که در پشت زانو قرار دارد یکی از چندین رباطی است که استخوان ران (فمور) را به استخوان درشت‌نی (تیبیا) متصل می‌کنند.
رباط صلیبی خلفی باعث می‌شود درشت‌نی بیش از حد به عقب حرکت نکند. این رباط از رباط صلیبی قدامی قوی‌تر است و کمتر آسیب می‌بیند. رباط صلیبی خلفی دو قسمت دارد که ساختارشان تقریباً به اندازه انگشت کوچک فرد است.
دسته بندی آسیب های رباط صلیبی خلفی
آسیب های رباط صلیبی خلفی به اندازه آسیب های سایر رباط‌های زانو شایع نیستند. در واقع، این آسیب‌ها اغلب ظریف هستند و تشخیصشان نسبت به آسیب‌های دیگر رباط‌های زانو دشوارتر است.
بسیاری اوقات آسیب رباط صلیبی خلفی با آسیب سایر اجزای زانو مانند غضروف، دیگر رباط‌ها و استخوان همراه می‌شود. رباط‌های آسیب‌دیده در واقع “پیچ می‌خورند” و از منظر شدت آسیب درجه‌بندی می‌شوند.
کشیدگی درجه 1
رباط در کشیدگی درجه 1، آسیب ملایمی می‌بیند. در این حالت رباط کمی کشیده شده است، اما هنوز می‌تواند به ثابت ماندن مفصل زانو کمک کند.
کشیدگی درجه 2
در کشیدگی درجه 2، رباط آنقدر کشیده می‌شود تا پاره شود. به این پیچ‌خوردگی غالبا پارگی جزئی رباط هم می‌گویند.
کشیدگی درجه 3
به این نوع کشیدگی معمولا پارگی کامل رباط گفته می‌شود. در این حالت، رباط به دو قسمت تقسیم شده و مفصل زانو ناپایدار است.
پارگی رباط صلیبی خلفی غالبا پارگی جزئی است که به خودی خود بهبود می‌یابد. کسانی که فقط از ناحیه رباط‌های صلیبی خلفی خود آسیب دیده‌اند معمولا می‌توانند بدون مشکلات حفظ پایداری زانو به ورزش برگردند.
علت آسیب دیدیگی رباط صلیبی خلفی
آسیب به رباط صلیبی خلفی ممکن است به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. این آسیب معمولا به نیروی زیادی نیاز دارد.
- ضربه مستقیم به قسمت جلوی زانو (مانند برخورد زانوی خم‌شده به داشبورد در تصادف اتومبیل یا افتادن روی زانوی خم‌شده در ورزش)
- کشیدگی رباط (مانند آسیب‌دیدگی در هنگام پیچ خوردن یا صافشدن بیش از حد)
- یک گام اشتباه ساده
علائم آسیب رباط صلیبی خلفی
علائم معمول آسیب رباط صلیبی خلفی عبارتند از:
- درد همراه با تورم که به صورت مداوم و بلافاصله پس از آسیب رخ می‌دهد.
- تورمی که باعث سفت شدن زانو شده و ممکن است ایجاد لنگی کند.
- دشواری در راه رفتن
- احساس ناپایداری در زانو، مثل حالت “خالی کردن”
معاینه پزشک
در اولین ویزیت، پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی‌تان با شما صحبت خواهد کرد. در حین معاینه فیزیکی، پزشک تمام اجزای زانوی آسیب‌دیده‌تان را بررسی و آن‌ها را با زانوی سالم‌تان مقایسه می‌کند. ممکن است به نظر برسد زانوی آسیب‌دیده‌تان هنگام خم شدن به سمت عقب افتاده است. ممکن است خیلی به عقب بیفتد، به ویژه هنگامی که از زاویه 90 درجه خم‌ترشده است. آزمایشات دیگری که می‌تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص را تایید کند اشعه ایکس و ام آر آی (MRI) است. البته احتمال طبیعی بودن این عکس‌ها وجود دارد، به خصوص اگر بیش از ۳ ماه از آسیب‌دیدگی گذشته باشد.
اشعه ایکس
اگرچه اشعه ایکس آسیب های رباط صلیبی خلفی را نشان نمی‌دهد، اما می‌تواند نشان دهد که آیا رباط در هنگام آسیب‌دیدگی تکه‌ای از استخوان را کنده است یا خیر. به این اتفاق، شکستگی اوالسیون می‌گویند.
ام‌آرآی
این تست، تصاویر بهتری از بافت‌های نرم مانند رباط صلیبی خلفی نشان خواهد داد.
درمان
به طور کلی برای درمان رباط صلیبی خلفی متخصص زانو از دو روش درمانی غیر جراحی و جراحی استفاده می‌کند که در ادامه به صورت کامل درباره آن‌ها توضیح داده شده است.
درمان غیر جراحی
اگر فقط رباط صلیبی خلفی‌تان آسیب دیده باشد، احتمالا این آسیب بدون نیاز به جراحی کاملا خوب می‌شود. پزشکتان ممکن است گزینه‌های ساده و غیر جراحی را توصیه کند.
استفاده از روش RICE
وقتی برای بار اول آسیب می‌بینید، روش RICE که مخفف استراحت rest، سرد کردن ice، فشرده‌سازی آرام compression و بلند کردن elevation است، به افزایش سرعت بهبودیتان کمک می‌کند.
بی حرکتی
پزشکتان ممکن است برای جلوگیری از حرکت زانو توصیه کند از یک بریس استفاده کنید. برای محافظت بیشتر از زانویتان، ممکن است عصا به شما داده شود تا وزنتان را روی پایتان نیندازید.
فیزیوتراپی
با کاهش ورم، یک برنامه توانبخشی دقیق شروع می‌شود. تمرینات ویژه، عملکرد زانو را باز می‌گرداند و عضلاتی از پا که از آن پشتیبانی می‌کنند را تقویت می‌کند. ثابت شده که تقویت عضلات جلوی ران (عضلات چهار سر ران) یکی از عوامل اصلی در بهبودی موفقیت‌آمیز است.
درمان جراحی
اگر چندین آسیب داشته باشید، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. به عنوان مثال، اگر زانویتان در رفته باشد و چندین رباط از جمله رباط صلیبی خلفی پاره شده باشند، تقریبا همیشه جراحی لازم است.
بازسازی رباط
از آنجا که دوختن انتهای پشت رباط‌ها به هم معمولا باعث بهبود نمی‌شود، باید رباط های صلیبی پاره‌شده را بازسازی کرد. پزشک، رباط های پاره‌شده را با پیوند بافت جایگزین می‌کند. این پیوند از قسمت دیگری از بدن خودتان یا از اهداکننده انسانی دیگری (جسد) گرفته می‌شود. بهبودی پیوند به استخوان ممکن است چندین ماه طول بکشد.
روش عمل
جراحی برای بازسازی رباط صلیبی با آرتروسکوپ با استفاده از برش‌های کوچک انجام می‌شود. جراحی آرتروسکوپی کمتر تهاجمی است. از مزایای روش‌های کمتر تهاجمی می توان به درد کمتر ناشی از جراحی، مدت‌زمان کمتر بستری در بیمارستان و زمان بهبودی سریع‌تر اشاره کرد.
روش‌های جراحی برای ترمیم رباط صلیبی خلفی در حال پیشرفت مداوم هستند. تکنیک‌های پیشرفته‌تر به بیماران کمک می‌کند بعد از توانبخشی، فعالیت‌های گسترده‌تری را از سر بگیرند.
توانبخشی
درمان شما مستلزم جراحی باشد یا نباشد، توانبخشی نقشی اساسی در بازگشتتان به فعالیت‌های روزمره دارد. برنامه فیزیوتراپی کمک‌تان می‌کند قدرت و حرکت زانو را دوباره بدست آورید. اگر جراحی کرده‌اید، فیزیوتراپی 1 تا 4 هفته پس از عملتان شروع می‌شود.
مدت زمان بهبودی از آسیب رباط های صلیبی خلفی، بستگی به شدت آسیبتان دارد. آسیب‌دیدگی‌های ترکیبی معمولا کند بهبود می‌یابند، اما بیشتر بیماران در طول زمان عملکرد خوبی دارند. اگر آسیبتان نیاز به جراحی داشته باشد، ممکن است چند هفته طول بکشد تا بتوانید به سر کارتان برگردید و شاید اگر کارتان نیازمند فعالیت زیاد باشد ماه‌ها طول بکشد. بهبودی کامل معمولا به 6 تا 12 ماه زمان نیاز دارد. اگرچه این روند کند است، اما تعهدتان به درمان مهم‌ترین عامل در بازگشت به تمام فعالیت‌هایی است که از آن‌ها بهره می‌برید.