پروتکل توانبخشی بازسازی ACL (قسمت دوم روزهای ۱ تا ۷ بعد عمل)

روزهای ۱ تا ۷ بعد از عمل

در هفت روز اول پس از جراحی، دستورالعمل‌های این بخش را دنبال کنید.

این که بلافاصله بر روی صاف شدن پا کار کنید بسیار مهم است.

اهداف:

• کنترل درد و ورم
• مراقبت از زانو و پانسمان
• دامنه اولیه تمرینات حرکتی
• دستیابی به صاف شدن کامل غیر ارادی و حفظ آن
• جلوگیری از از کار افتادن عضلات چهار سر ران
• تمرین راه رفتن

کنترل درد و ورم

• ورم را کنترل کنید. پس از ترخیص از بیمارستان باید به خانه بروید، پایتان را بلند کرده و روی زانو یخ بگذارید. می‌توانید برای استفاده از دستشویی و غذا خوردن از جای خود بلند شوید، اما در غیر این صورت باید پایتان را بالا نگه دارید و استراحت کنید. توصیه می‌شود در این مرحله آزادانه از یخ استفاده کنید. وقتی پانسمان عوض شود این کار موثرتر خواهد بود. اولین تغییر پانسمان را 3 تا 5 روز بعد انجام می‌دهیم. یخ باید 4 تا ۵ بار در روز و هر بار به مدت 20 دقیقه استفاده شود.
• به مدت طولانی با پای آویزان ننشینید، زیرا این امر باعث افزایش ورم زانو و پا می‌شود. وقتی به مدت طولانی می‌نشینید ساق پا و پا را بالا نگه دارید.
• درد را کنترل کنید. وقتی مرخص بشوید نسخه‌ای برایتان تجویز می‌شود که در آن داروی مخدر قوی‌ای نوشته شده است. این دارو را باید، همانطور که روی برچسب تجویز شده، به هنگام درد شدید مصرف کنید.
• همچنین ممکن است ضد التهاب خاصی مانند Celebrex یا دیکلوفناک به شما داده شود. این دارو را طبق دستورالعمل، تا ۵ روزه استفاده کنید.
• با کاهش درد و ورم می‌توانید بیشتر حرکت کنید و زمان بیشتری را با کمک عصا سر پا باشید.
• یک آسپرین بزرگسال (325 میلی‌گرم) دو بار در روز برای کاهش خطر لخته شدن خون توصیه می‌شود. برای بعضی از بیمارانی که خطر لخته شدن بیشتر است، ممکن است داروی ضد لخته شدن خاصی تجویز شود.

مراقبت از زانو

• اولین شب و روز پس از جراحی انتظار داشته باشید که باندتان خون‌آلود شود. طبیعی است! مطلوب است که خون از زانو در پانسمان تخلیه شود تا در زانویتان جمع نشود و باعث ورم و درد نشود.
• اگر پانسمان به شدت خونی یا مرطوب شد، در صورت لزوم آن را تعویض کنید.

برای تعویض پانسمان از دستورالعمل‌های زیر استفاده کنید:

ابتدا پانسمان باید برداشته شود و به دنبال آن پانسمان جدید پنبه‌ای و باندهای گازی ۱۰ سانت در ۱۰ سانت بسته شود.

یک بانداژ گاز تمیز، خشک و ۱۰ سانت در ۱۰ سانتی باید روی برش‌ها گذاشته شود و با یک باندِ کشی تمیز در جای خود ثابت شود.

برای ثابت ماندن گاز از چسب استفاده نکنید، زیرا استفاده از آن ممکن است تاول پوستی ایجاد کند. باند، گاز را در جای خود نگه می‌دارد.

وضعیت تحمل وزن- این کار در تمام موارد بازسازی ACL به کار می‌رود مگر اینکه خلاف آن توصیه شده باشد.

Day 1-7 = 50% body weight  (2 crutches)

روز 1 تا 7 = 50٪ وزن بدن (2 عصا)

Day 8-14 = 50-75% body weight  (1 crutch)

روز 8 تا 14 = 50 تا 75٪ وزن بدن (1 عصا)

End of week 2 = full weight bearing

پایان هفته 2 = تحمل وزن کامل

• تا زمانی که بخیه‌ها برداشته نشده‌اند می‌توانید با برداشتن پانسمان و قرار دادن یک AquaShield یا پانسمان پلاستیکی دارای چسب مانند Tegaderm یا Bio-Occlusive، که می‌توانید از داروخانه‌های محلی خریداری کنید، دوش بگیرید.
• خشک نگه داشتن برش‌ها تا زمانی که بخیه‌ها برداشته نشده‌اند اهمیت زیادی دارد.
• در حین انجام تمرینات و یا اگر در یک محیط ایمن و محافظت‌شده هستید می‌توانید ثابت‌کننده زانو(زانو بند) را باز کنید. با این حال، باید ۲ هفته اول در هنگام خواب و تا زمانی که کنترل عضلات پایتان را دوباره بدست آورید در هنگام راه رفتن از ثابت‌کننده زانو استفاده کنید.

دامنه اولیه حرکت و صاف کردن کامل زانو

• صاف کردن پاسیو و غیر فعال زانو با استفاده از حوله لوله‌شده. توجه داشته باشید حوله باید به قدری بالا باشد که ساق پا و ران را از روی میز بلند کند. شکل ۱ را ببینید.
• وقتی بیدارید هر ۲ تا ۳ ساعت یک بار، ثابت‌کننده زانو(زانوبند طبی) را از زانویتان باز کنید
• پاشنه را روی بالش یا پتوی لوله‌شده قرار دهید و زانو را تکیه ندهید
• اجازه دهید زانو به صورت غیر ارادی به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه به حالت کاملا کشیده آویزان شود. عضلاتتان را شل کنید، و جاذبه باعث می‌شود زانو کاملا کشیده شود. این تمرین را می‌توانید با نشستن روی صندلی و تکیه دادن پاشنه بر لبه چارپایه، میز یا یک صندلی دیگر انجام دهید و اجازه دهید زانوی بدون تکیه‌گاه به صورت کاملا کشیده آویزان شود.
• صاف کردن به صورت غیرفعال و به صورت ارادی با پای مخالف و عضلات چهار سر انجام می‌شود تا زانو صاف شود و از وضعیت ۹۰ درجه به وضعیت ۰ درجه برسد. در طی این تمرین باید از کشش بیش از حد خودداری کرد. شکل ۷ را ببینید:

Figure 7: Use the non-injured leg to straighten the knee

شکل ۷: از پای سالم برای صاف کردن زانو استفاده کنید

• خم کردن غیر فعال زانو تا ۹۰ درجه. (شکل ۸ را در زیر ببینید)
• لبه تخت یا میز بنشینید و اجازه دهید نیروی گرانش آرام زانو را خم کند.
• از پای مخالف به عنوان تکیه‌گاه و برای کنترل میزان خم شدن استفاده می‌شود.
• این تمرین باید ۴ تا ۶ بار در روز و هر بار به مدت ۱۰ دقیقه انجام شود.

Figure 8: Passive Flexion allowing gravity to bend the knee to 90 degrees

شکل ۸: خم کردن غیر ارادی که اجازه می‌دهد نیروی گرانشْ زانو را تا 90 درجه خم کند

• بر حسب نظر جراح ممکن است دستگاه CPM (حرکت غیر ارادی مداوم) تجویز شود. در عرض ۲۴ ساعت تحویل داده می‌شود و باید ۶ تا ۸ ساعت در روز استفاده شود. با ۰ تا ۴۵ درجه شروع کنید و تا حدی که می‌توانید تحمل کنید تا به ۹۰ درجه برسد. این دستگاه به مدت ۲ هفته مورد استفاده قرار می‌گیرد اما در صورت وجود هرگونه درمان غضروفی در زانویتان، ممکن است استفاده از آن تمدید شود.

ورزش عضله چهار سر ران

• باید در اسرع وقت انقباضات ایزومتریک عضله چهار سر ران را با زانو در حالت کاملا کشیده شروع کنید.
• ۳ ست ۱۰ تایی را ۳ بار در روز انجام دهید.
• هر انقباض باید به مدت ۶ ثانیه نگه داشته شود.

این ورزش کمک می‌کند از از کار افتادن عضله چهار سر ران جلوگیری کرده و با بیرون کشیدن مایعات از مفصل زانو ورم کاهش یابد.

• با ثابت‌کننده زانو(زانو بند طبی) پا را صاف بالا بیاورید (SLR) و این تمرین را با ۳ ست ۱۰ تایی، ۳ بار در روز شروع کنید. انجام این تمرینات را در حالت درازکش شروع کنید. این تمرین با انجام انقباض عضله چهار سر ران در حالتی که پا کاملا کشیده است انجام می‌شود. انقباض عضله چهار سر ران زانو را “قفل” کرده و از وارد آمدن فشار بیش از حد به پیوند ACLِ در حال بهبودی جلوگیری می‌کند.
• سپس پا صاف نگه داشته شده و تا حدود ۴۵ تا ۶۰ درجه بالا می‌آید و تا شمارش شش نگه داشته می‌شود.
• سپس پا آرام بر روی تخت پایین می‌آید. عضلات را شل کنید.
• به یاد داشته باشید برای شل کردن عضلات، هر بار پا زمین را لمس می‌کند.

وقتی توانستید پا را بدون آویزان شدن صاف نگه دارید، این تمرین را می‌توان بدون آویزان کردن (استراحت چهار سر ران) انجام دهید. وقتی قدرت پیدا کردید می‌توانید تمرینات پا را در حالت نشسته انجام دهید. شکل ۹ را ببینید.

Figure 9: Straight leg raises – lying (left) and seated (right)

شکل ۹: بلند کردن پا به شکل صاف – دراز کشیده (چپ) و نشسته (راست)

ورزش همسترینگ

• برای بیمارانی که بازسازی ACL را با استفاده از تاندون‌های همسترینگ انجام داده‌اند، جلوگیری از کشش بیش از حد عضلات همسترینگ در ۶ هفته اول پس از جراحی اهمیت زیادی دارد.
• عضلات همسترینگ برای بهبودی حدود ۶ هفته زمان لازم دارند و کشش بیش از حد همسترینگ در این دوره می‌تواند منجر به “کشیده ماندن” عضله همسترینگ و افزایش درد شود.
• کشش همسترینگ غیر فعال معمولا در هنگام تلاش برای خم شدن به جلو و پوشیدن جوراب و کفش یا هنگام خم شدن به جلو برای برداشتن یک شی از کف زمین اتفاق می‌افتد.

برای جلوگیری از صدمه دیدن مجدد عضلات همسترینگ، در حین فعالیت‌هایی که در زیر توضیح داده شده است، زانویتان را خم کنید، به این ترتیب عضلات همسترینگ را شل کنید.

• تمرین عضلات همسترینگ با کشیدن پاشنه پا به عقب و تولید انقباض همسترینگ انجام می‌شود. شکل ۴ را ببینید.
• این تمرین باید فقط درصورتی انجام شود که از پیوند تاندون کشکک خودِ شخص برای بازسازی ACL استفاده شده باشد و یا آلوگرافت به کار رفته باشد.

همانطور که قبلا گفته شد اگر برای بازسازی ACL از پیوند تاندون همسترینگ از زانو استفاده شده است.