التهاب تاندون کشکک زانو نوعی آسیب‌دیدگی در تاندونی است که کاسه زانو (کشکک) را به استخوان ران متصل می‌کند. تاندون کشکک با عضلات جلوی ران همکاری می‌کند تا حرکات زانو طوری گسترش یابد که بتوانید لگد بزنید، بدوید و بپرید. التهاب تاندون کشکک زانو، که به آن زانوی جهندگان نیز گفته می‌شود، بیشتر در ورزشکارانی دیده می‌شود که ورزش‌هایشان شامل حرکات پرشی مکرر است، مانند بسکتبال و والیبال. با این حال، حتی افرادی که ورزش‌های پرشی انجام نمی‌دهند نیز ممکن است به التهاب تاندون کشکک زانو مبتلا شوند. برای بیشتر افراد، درمان التهاب تاندون کشکک زانو با فیزیوتراپی برای کشش و تقویت عضلات اطراف زانو آغاز می‌شود.
علائم التهاب تاندون کشکک زانو
اولین علامت التهاب تاندون کشکک زانو دردی است که معمولا بین کاسه زانو و محل اتصال تاندون به استخوان ران (درشت‌نی) احساس می‌شود. در آغاز ممکن است فقط در هنگام شروع فعالیت بدنی یا درست بعد از یک تمرین شدید درد را در زانویتان احساس کنید. به مرور زمان، درد شدیدتر شده و حتی در حین ورزش هم اتفاق می‌افتد. سرانجام، درد با حرکات روزمره‌ای مانند بالا رفتن از پله‌ها یا بلند شدن از روی صندلی همراه می‌شود.
چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
برای درد زانو ابتدا اقدامات خود مراقبتی مانند سرد کردن ناحیه با یخ و کاهش موقت یا اجتناب از فعالیت‌هایی که باعث ایجاد علائم می‌شوند را امتحان کنید ولی در صورت بروز هریک از موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید.
- ادامه‌دار شدن درد یا بدتر شدن آن
- تواناییتان برای انجام فعالیت‌های روزمره را تحت تاثیر قرار داد.
- با ورم یا قرمزی مفصل همراه شد.
علل
التهاب تاندون کشکک زانو، آسیب بسیار متداولی است که در اثر فشار مداوم روی تاندون کشکک ایجاد می‌شود. این فشار منجر به پارگی‌های ریز در تاندون می‌شود که بدن تلاش می‌کند آن‌ها را ترمیم کند. اما با افزایش پارگی‌های تاندون، ورم و تضعیف تاندون باعث ایجاد درد می‌شود. اگر این آسیب‌دیدگی تاندون بیش از چند هفته ادامه پیدا کند آن را تاندینوپاتی می‌نامند.
عوامل خطرزا
ترکیبی از عوامل ممکن است در ایجاد التهاب تاندون کشکک زانو نقش داشته باشند که از جمله آن‌ها عبارتند از:
- فعالیت بدنی
دویدن و پریدن معمولا با التهاب تاندون کشکک همراه است. افزایش ناگهانی میزان سختی یا دفعات انجام فعالیت و همچون تغییر کفش‌های مخصوص دو می‌تواند باعث ایجاد فشار در تاندون شود.
- سفتی عضلات پا
سفتی عضلات ران (عضلات چهار سر) و همسترینگ که از پشت ران رد می‌شوند، ممکن است باعث افزایش کشیدگی تاندون کشکک شوند.
- عدم تعادل عضلانی
اگر تعدادی از عضلات پاهایتان بسیار قوی‌تر از سایرین باشند، ممکن است این عضلات قوی‌تر تاندون کشکک را با شدت بیشتری بکشند. این کشش نامتعادل می‌تواند باعث التهاب تاندون شود.
- بیماری مزمن
برخی از بیماری‌ها جریان خون را در زانو مختل می‌کنند و این باعث تضعیف تاندون می‌شود. برای مثال می‌توان به نارسایی کلیه، بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس یا روماتیسم مفصلی و بیماری‌های متابولیکی مانند دیابت اشاره کرد.
عوارض
اگر سعی کنید به دردتان توجه نکنید و علائم هشدار دهنده بدن را نادیده بگیرید ممکن است باعث افزایش شدید پارگی‌های تاندون کشکک شوید. اگر به مشکل توجه نکنید، درد زانو و کاهش میزان عملکرد ادامه می‌یابد و حتی ممکن است به تاندینوپاتی کشکک جدی‌تری تبدیل شود.
پیش‌گیری
برای کاهش خطر ابتلا به التهاب تاندون کشکک، مراحل زیر را انجام دهید:
- درد را سرسری نگیرید
به محض احساس درد زانو در هنگام ورزش، روی ناحیه یخ گذاشته و استراحت کنید. تا زمانی که درد زانویتان ادامه دارد، از فعالیت‌هایی که باعث ایجاد فشار بر روی تاندون کشکک می‌شوند نیز خودداری کنید.
- عضلاتتان را تقویت کنید
عضلات قوی ران بهتر قادرند فشارهایی که ممکن است منجر به التهاب تاندون کشکک می‌شوند را تحمل کنند. تمرینات اکسنتریک، که شامل کشیدن زانو و سپس به آرامی پایین آوردن پا است، بسیار مفیدند.
- تکنیکتان را بهبود ببخشید
برای اطمینان از اینکه حرکات بدنی را به درستی انجام می‌دهید، هنگام شروع یک ورزش جدید یا استفاده از وسایل ورزشی جدید، ابتدا تمرینات را یاد بگیرید و دستورالعمل‌ها را حرفه‌ای بیاموزید.
تشخیص
در حین معاینه، پزشک ممکن است به قسمت‌هایی از زانو فشار وارد کند تا محل آسیب را تشخیص دهد. معمولا درد ناشی از التهاب تاندون کشکک در قسمت جلوی زانو، درست زیر کاسه زانو حس می‌شود.
آزمایش‌های تصویربرداری
پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش تصویربرداری زیر را توصیه کند:
- اشعه ایکس
اشعه ایکس کمک می‌کند سایر مشکلات استخوانی که باعث درد زانو می‌شوند، کنار گذاشته شوند.
- سونوگرافی
در این آزمایش با استفاده از امواج صوتی، تصویری از زانو بدست می‌آید که پارگی‌های تاندون کشکک را نشان می‌دهد.
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)
MRI با استفاده از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی تصاویر دقیقی ایجاد می‌کند که تغییرات ظریف تاندون کشکک را نشان می‌دهند.
درمان
پزشکان معمولا قبل از در نظر گرفتن گزینه‌ها‌یی مانند جراحی، با درمان‌های کمتر تهاجمی شروع می‌کنند.
تجویز دارو
مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن (ادویل، موترین IB و غیره) یا ناپروکسن سدیم (آلو و غیره) می‌توانند به صورت کوتاه‌مدت درد ناشی از التهاب تاندون کشکک را تسکین دهند.
معالجه
انواع تکنیک‌های فیزیوتراپی می‌توانند به کاهش علائم مرتبط با التهاب تاندون کشکک کمک کنند، از جمله:
تمرینات کششی
تمرینات کششی منظم و ثابت می‌توانند اسپاسم عضلانی را کاهش داده و به کشیده شدن واحد عضله، تاندون کمک کنند. در حین کشش به بالا و پایین حرکت نکنید.
تمرینات تقویت‌کننده
عضلات ضعیف ران در کشیدگی تاندون کشکک نقش دارند. ورزش‌هایی که در آن‌ها ابتدا پا کشیده شده و سپس آهسته پایین می‌آید (اکسنتریک) در ترکیب با تمرینات تقویت‌کننده کل عضلات پا مانند پرس پا بسیار مفیدند.
نوار مخصوص تاندون کشکک
(Patellar tendon strap) نواری است که به تاندون کشکک فشار وارد کند و می‌تواند توزیع نیرو را از روی تاندون برداشته و در عوض آن را به سمت نوار هدایت کند. این فرآیند به تسکین درد کمک می‌کند.
یونتوفورز
(Iontophoresis) در این روش درمانی داروی کورتیکواستروئید (کورتون) را روی پوست ریخته و سپس با استفاده از دستگاهی مخصوص که بار الکتریکی کمی دارد دارو را از طریق پوست انتقال می‌دهند. این روش به طور کلی هنوز در مراحل تحقیقاتی است.
عمل‌های جراحی و دیگر روش‌ها
اگر درمان‌های غیر تهاجمی اثر نکند، پزشک ممکن است روش‌های درمانی زیر را توصیه نماید:
تزریق کورتیکواستروئید (کورتون)
تزریق کورتون با سونوگرافی در پوست اطراف تاندون کشکک می‌تواند به تسکین درد کمک کند. اما این نوع داروها ممکن است تاندون‌ها را ضعیف کرده و احتمال پارگی آن‌ها را افزایش دهند و اصولا تزریق کورتون در اطراف تاندون کشککی درمان مناسبی نیست و توصیه نمی‌شود.
تزریق پلاسما غنی از پلاکت
(PRP) این نوع تزریق روی برخی از افراد دارای مشکلات مزمن تاندون کشکک آزمایش شده است و همچنان تحقیقات ادامه دارد. امید است این نوع تزریقات باعث تشکیل بافت جدید شده و به بهبود آسیب تاندون کمک کنند.
روش سوزن نوسانی
(Oscillating needle procedure) این روش سرپایی با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. پزشک با استفاده از تصویربرداری اولتراسوند یک سوزن نوسانی کوچک را هدایت می‌کند و با آن ناحیه آسیب‌دیده را از بین می برد، در حالی که با تاندون سالم کاری ندارد. این روش نسبتا جدید، اما نتایج آن امیدوارکننده است.
عمل جراحی
در موارد نادر، در صورت عدم موفقیت سایر روش‌های درمانی، پزشک ممکن است پیشنهاد کند بخش آسیب‌دیده تاندون کشکک با جراحی برداشته شود. بعضی از عمل‌های جراحی را می‌توان از طریق برش‌های کوچک در اطراف زانو انجام داد.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
اگر زانویتان درد می‌کند موارد زیر را امتحان کنید:
- مسکن‌ها
داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم ممکن است درد را به طور کوتاه مدت تسکین دهند.
- از فعالیت‌هایی که باعث ایجاد درد می‌شوند خودداری کنید
شاید لازم باشد ورزشتان را کمتر کنید یا موقتا به سراغ یک ورزش سبک‌تر بروید. فعالیت همراه با درد ممکن است به تاندون کشکک آسیب برساند.
- استفاده از یخ
بعد از انجام فعالیتی که باعث درد شده از یخ استفاده کنید. یخ را در یک کیسه پلاستیکی قرار دهید و کیسه را در یک حوله بپیچید یا ماساژ یخ را امتحان کنید. در یک فنجان فوم پلاستیکی آب بریزید و بگذارید یخ بزند و فنجان را بگیرید و یخ را مستقیم روی پوستتان بمالید.
مراجعه به دکتر
اگر هنگام فعالیت بدنی یا بعد از آن زانو دردی دارید که با یخ یا استراحت بهبود نمی‌یابد به پزشک مراجعه کنید. پس از معاینه، پزشک ممکن است شما را به نزد متخصص پزشکی ورزشی بفرستد. اطلاعاتی که به شما کمک می‌کند برای ملاقات با پزشک آماده شوید:
- علائم و زمان شروع درد را یادداشت کنید.
- اطلاعات مهم پزشکی، از جمله سایر شرایطی که دارید و داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید را بنویسید.
- فعالیت‌های روزانه معمولتان را بنویسید، مثلا طول و شدت تمرین‌های ورزشی یا سایر تمرینات. اگر اخیرا نوع فعالیت، میزان سختی یا تعداد انجام آن و یا وسایلی مانند کفش مخصوص دو را عوض کرده‌اید یادداشت کنید.
- هرگونه آسیب‌دیدگی اخیر که ممکن است به مفصل زانویتان آسیب رسانده باشد را یادداشت کنید.
- سوالاتتان را بنویسید تا از دکتر بپرسید و به این ترتیب بیشترین استفاده را از زمان ملاقاتتان ببرید.
در اینجا چند سوال اساسی برای پرسیدن از پزشکی که شما را برای احتمال وجود التهاب تاندون کشکک معاینه می‌کند، آورده شده است. اگر سوالات دیگری هم برایتان پیش آمد حتما بپرسید.
- محتمل‌ترین علت علائم و نشانه‌های من چیست؟
- آیا به آزمایش نیاز دارم؟
- چه درمانی را پیشنهاد می‌کنید؟
- آیا با درمان می‌توانم به ورزش ادامه دهم و این درمان چه مدت طول می‌کشد؟
- در مدت بهبودی، آیا می‌توانم با خیال راحت تمرین کنم و اگر می‌توانم چه تمرینی؟
- چه اقدامات خودمراقبتی را باید انجام دهم؟
- آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
پزشکتان احتمالا سوالات زیر را از شما خواهد پرسید:
- آیا علائمتان بدتر شده است؟
- دردتان چقدر شدید است؟
- درد قبل، در حین یا بعد از تمرین رخ می‌دهد – یا مداوم است؟
- آیا درد با ورم، قفل یا خم شدن زانو همراه است؟
- آیا این علائم بر توانایی انجام ورزش یا بالا رفتن از پله یا فعالیت‌های دیگر تأثیر دارد؟
- آیا درمان‌های خانگی را امتحان کرده‌اید؟ هیچ‌یک کمکی کرده است؟